ज्योतिराव गोविंदराव फुले हे 19व्या शतकातील महान भारतीय विचारवंत, समाजसेवक, लेखक, तत्त्वज्ञ आणि क्रांतिकारी कार्यकर्ते होते. त्यांना महात्मा फुले आणि ज्योतिबा फुले म्हणून ओळखले जाते. या दिवशी म्हणजेच २८ नोव्हेंबर १८९० रोजी वयाच्या ६३ व्या वर्षी त्यांचे निधन झाले. जाणून घेऊया त्याच्याशी संबंधित काही खास गोष्टी…
1.महात्मा ज्योतिबा फुले यांचा जन्म 11 एप्रिल 1827 रोजी पुण्यात झाला. त्यांचे कुटुंब अनेक पिढ्यांपूर्वी साताऱ्याहून पुण्यात आले आणि त्यांनी फुलांची भांडी वगैरे बनवायला सुरुवात केली. त्यामुळे बागायतदारांच्या कामात गुंतलेले हे लोक ‘फुले’ म्हणून ओळखले जात.
2. त्यांनी महिला आणि विधवांच्या कल्याणासाठी काम केले. ज्योतिबांनी 1848 मध्ये महिलांची स्थिती आणि त्यांचे शिक्षण सुधारण्यासाठी एक शाळा उघडली. या कामासाठी देशातील ही पहिली शाळा होती.
3. मुलींना शिकवण्यासाठी योग्य शिक्षक सापडला नाही तेव्हा त्यांनी आपल्या सावित्री फुले यांना या कामासाठी सक्षम केले.
4. वरच्या वर्गातील लोकांनी सुरुवातीपासूनच त्याच्या कामात अडथळा आणण्याचा प्रयत्न केला, परंतु फुले जसजसे पुढे सरकत गेले तसतसे त्यांनी वडिलांवर दबाव आणला आणि पती-पत्नीला घराबाहेर काढले. यामुळे काही काळ त्यांचे काम नक्कीच थांबले पण लवकरच त्यांनी एकामागून एक तीन मुलींच्या शाळा उघडल्या.
5. दलित आणि दुर्बल घटकांना न्याय देण्यासाठी ज्योतिबांनी 1873 मध्ये 'सत्यशोधक समाज' ची स्थापना केली.
6. त्यांची समाजसेवा पाहून 1888 मध्ये मुंबईत एका मोठ्या मेळाव्यात त्यांना 'महात्मा' ही पदवी देण्यात आली.
7. ज्योतिबांनी ब्राह्मण पुरोहिताविना विवाह सोहळा सुरू केला आणि त्याला मुंबई उच्च न्यायालयाकडून मान्यताही मिळाली. ते बालविवाहाच्या विरोधात होते आणि विधवा पुनर्विवाहाचे समर्थक होते. 8.आपल्या हयातीत त्यांनी अनेक पुस्तकेही लिहिली - तृतीयरत्न, छत्रपती शिवाजी राजा भोसलाचा पवाडा, ब्राह्मणांचे कसब, शेतकऱ्याचा आसुड, अस्पृश्यांची अवस्था इ.
9. महात्मा ज्योतिबा आणि त्यांच्या संघटनेच्या संघर्षामुळे सरकारने 'कृषी कायदा' संमत केला.
10. ज्योती राव यांनी पहिल्यांदा ‘दलित’ शब्द वापरला.
- Mahatma Jyotiba Phule:ज्योतिबा फुले यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त त्यांच्याशी संबंधित 10 खास गोष्टी जाणून घ्या.
- Bank account balance limit : आपल्या बँक खात्यातील रक्कम ठेवीबद्दल नवीन नियम जाणून घ्या
- PSLV C-58 Leap-TD mission onboard with Dhruva Hyderabad Spacetech Startup – ध्रुव स्पेसटेक स्टार्टअप २०२४ ला पीएसएलव्हीसह मिशन
- PM Vishwakarma Yojana : भारत सरकारचा कारागिरांच्या विकासासाठी योजना अंतर्गत कर्जच सोबत कौशल्य प्रशिक्षणही मिळणार
- New Quantum Magnet Tech | नवीन क्वांटम मॅग्नेटने रोबोटिक्स, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि सेन्सर्सला अधिक गतीशिल होणार